«Сахна саздары» атты драма үйірмесінде 15 оқушы бар. Қыркүйек айында үйірменің мүшелерімен бірігіп 1 жылдық үйірменің жоспары жасалынды. «Сахна саздары» атты драмалық үйірменің бірінші онлайн отырысын өткіздік. Бұл отырыста 2020-2021 оқу жылына арналған «Сахна саздары» атты драмалық үйірменің жылдық жоспарын құрылды, драмалық үйірмеге қатысатын оқушыларды іріктеу мақсатында топ оқушыларымен жұмыстар жасалынды, қазақтың белгілі драматург жазушыларының шығармашылығымен сусындау мақсатында келесі отырысқа мазмұнын біліп келу үшін тапсырмалар берілді. М. Әуезов және басқа да қазақ жазушыларының пьесаларын, поэмаларын оқуға тапсырмалар беру мәселелері қарастырылды. Айына 1 рет үйірме отырысы өткізіліп отырды.
Сондай-ақ, Тілдер мерекесіне орай мәнерлеп оқуға оқушыларды дайындау жұмыстары жүргізілді. Тәуелсіздік мерекесіне орай ақын-жазушылардың шығармашылықтарымен таныстырылып, сусындатылды. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың өмір жолы, шығармашылық қыры жөнінде үйірме мүшелері арасында пікірталас сайысы ұйымдастырылды. Сонымен қатар, Тәуелсіздігіміздің 29 жылдығына орай «Желтоқсан жаңғырығы» атты рефераттар мен баяндамалар жазылып, талқыланды.
Үйірме мүшелері түрлі деңгейдегі қалалық шараларға қатысып бақтарын сынады. «Тілім менің тірлігімнің айғағы» атты сайысқа белсене араласты. А.Құнанбаевтың 175 жылдығына орай өткізілген қалалық, облыстық республикалық шығармашылық байқауларға қатысып, бақтарын сынады. Жүлделі орындарға ие болды. Аталған іс шаралардың барлығы онлайн түрде өтті.
Үйірме мүшелері өздеріне артылған міндеттерді тиянақты орындап, әр шараға, үйірменің әр отырысына үлкен белсенділікпен ат салысты.
«Сахна саздары» драмалық үйірме отырысы
Мұқағали Мақатаевтың 90 жылдығына арналған «Ғашықпын, шын ғашықпын сол адамға» атты тақырыпта үйірме отырысы болып өтті. Үйірме мүшелері Мұқағали Мақатаев шығармаларын жаттап, мәнерлеп айтты. Үйірме мүшелері өздеріне артылған міндеттерді тиянақты орындап, әр шараға, үйірменің әр отырысына үлкен белсенділікпен ат салысты.
«Сахна саздары» үйірме отырысы
17.03.2021 күні «Сахна саздары» үйірмесінің отырысы болып өтті. Үйірме отырысында 2 тақырып төңірегінде әңгіме қозғалды. Атап айтқанда:
1) «Аналар – асылым, Арулар – жан сырым» атты тақырыпта арнау өлеңдер;
2) «Науырызым мерекем, Салт-дәстүрім берекем» атты тақырыпта ұлттық салт-дәстүрлерді насихаттау.
Үйірме мүшелері үлкен белсенділікпен қатысты. Анаға арналған өлеңдерін оқыды. Салт-дәстүр төңірегінде өз ойларын ортаға салды.
«Сахна саздары» үйірме отырысы
05.05.2021 ж. «Ешкім де, еш нәрсе де ұмыт қалмайды» атты тақырыпта үйірме мүшелері арасында эссе жазу науқаны болып өтті. Науқанға үйірме мүшелігіндегі 15 студент те қатысты. Отан үшін от кешкен ата-бабаларымыздың ерлігін жас ұрпаққа насихаттау барысында ұйымдастырылған бұл науқан үйірме мүшелерінің көңілінен шықты.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«Innovative college» мекемесі
Бекітемін
директордың тәрбие ісі жөніндегі
орынбасары______Касимова А.М.
«31» тамыз 2021 ж.
«Сахна саздары» атты драма үйірмесінің
2021-2022 оқу жылына арналған жылдық жұмыс
ЖОСПАРЫ
Үйірме жетекшісі: Макаева А.С.
ЖББ ПЦК отырысында
қарастырылып, бекітілген.
Хаттама № 1 «31» тамыз 2021ж.
ЖББ ПЦК төрайымы: ______Байсеитова Д.К.
Cемей қаласы
«Сахна саздары» атты драма үйірмесінің 2021-2022 оқу жылына арналған жұмыс жоспары
«Сахна саздары» атты драма үйірмесінің жұмысын ұйымдастырудың негізгі мақсаттары:
Білімділік:
- Колледж қабырғасында білім алып жатқан оқушылардың арасынан шығармашылыққа бейім, дарынды оқушыларды іріктеу, талантын ұштау, ой-өрісін дамытып, актерлік шеберліктерін қалыптастыру.
- Белгілі драматург жазушылардың шығармашылығымен сусындатып, рухани дүниесін байыту, сөйлеу мәдениетін, қиялын ұштап, ойын көркемдеу.
- Көркем әдебиетке, өлең-сөзге деген қызығушылығын оятып, болашағына бағыт-бағдар беру.
Тәрбиелік:
- Үйірме мүшелерінің талғам мәдениетін қалыптастыру. Адамгершілік қасиеттері мен жауапкершілік қабілеттерін шыңдап, азаматтық тәрбие беру.
- «Үлкенге құрмет, кішіге ізет» етуге, «Бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарып», «жұдырықтай жұмылып, алақандай ашылып» артылған міндетті бір кісідей жұмыла атқаруға тәрбиелеу.
Дамытушылық:
- Үйірме мүшелерінің шығармашылыққа деген көзқарасын қалыптастыру. Сахна шеберлігін шыңдап, актерлік қабілетін дамыту. Жеке тұлғалық құндылықтарын дамыту.
«Innovative college» мекемесі
«Сахна саздары» атты үйірме жұмысының жоспары.
№ | Жүргізілетін жұмыстың мазмұны | Мерзімі | Қосымша жүргізілетін жұмыс |
1 | Үйірме жұмысына қатысатын оқушыларды анықтау. Үйірме мүшелерінің тізімін жасау | Қыркүйек | а) Үйірме мүшелерін іріктеу; ә) Үйірме мүшелерінің бейімділігін бақылау; б) Тіл туралы ақын-жазушылар шығармалары-мен сусындату |
Үйірме мүшелерінің көркем әдебиетке, өнерге деген қызығушылығын, қабілетін байқау, бағыт-бағдар беру. | |||
Тілдер апталығы аясында «Тілім менің – тірлігімнің айғағы» атты іс-шараны ұйымдастырып өткізу | |||
2 | Қалалық іс-шараларға студенттерді дайындау (көркемсөз оқу, ән айту, конференция, пән олимпиадаларына, т.б. түрлі байқауларға дайындау | Қазан | а) Көркемсөз оқу барысындағы дауыс мәнері, эмоция, іс-әрекет, сахна әдебін түсіндіру; ә) конференцияға қатысу барысында ғылыми жобаны зерттей білуге, тың мәліметтерді жүйелі қолдана білуге баулу, таңдап алынған тақырыпқа қажетті әрі нақты, өзекті мәселелерді дөп басып, шынайылықпен жеткізе блуге үйрету; б) мүшәйраға оқушы дайындау барысында жас ақынның сөз саптауын жүйелеуге, ұйқастарына мән беріп, буын, бунақ сандарын дұрыс қолдана білу дағдысын қалыптастыру. в) Сахыналық қойылым дайындау барысында әрбір рөлдің қыры мен сырын түсіндіріп, өздеріне тиесілі рөлді жанымен сезініп, шынайы орындау шеберлігін қалыптастыру, актерлік шеберлігін шыңдау. |
«Жалынды жастар» театрының жұмысын жандандыру (сахыналық қойылымдардың қыры мен сырын түсіндіру, көрініс қоюға баулу, актерлік шеберліктерін шыңдау) | |||
Үйірме мүшелерін шығарма, эссе (ойтолғау), өлең жаза білуге үйрету (өлең құрылысы, сөз жүйесі, тіл тазалығын дағдыландыру) | |||
3 | Мұқағали Мақатаевтың 90 жылдығына арналған «Мұқағали Мәңгілік ғұмыр» атты тақырыпта үйірменің ашық отырысы | Қараша | Үйірме отырысына үйірме мүшелері және колледж ұжымы қатысады. Іс-шара барысында Мұқағали шығармашылығымен сусындап, М.Мақатаевқа арналған жүрекжарды туындылардың куәсі боламыз. |
4 | «Елі сүйген, елін сүйген Елбасы» тақырыбында баяндама | желтоқсан | А) үйірме мүшелері баяндама жасауға, жазуға, зерттеуге, оны қорғай білуге дағдыланады; Ә) үйірме мүшелері заманауи технологиялар көмегімен презентация жасай отырып, мәліметтерді өңдеп, көз тартар әдемілікпен ұсына білуге дағдыланады. Б) үйірме мүшелері дайындаған «Тәуелсіздік тұғырым» атты тақырыптағы іс-шара арқылы колледж студенттерінің бойына патриоттық сезім ұялатып, өз тілін, өз ұлтын, өз мемлекетін, өз тәуелсіздігін мақтан етіп, болашаққа сеніммен қарайтын өжет тұлға қалыптастыру. |
«Балалық шағымның аспаны» сахналық қойылым дайындау | |||
Тәуелсіздіктің 30 жылдығына орай «Желтоқсан жаңғырығы» атты тақырыпқа презентация жасау | |||
«Тәуелсіздік-тұғырым» атты тақырыпта іс-шара ұйымдастыру | |||
5 | Еркін тақырып | Қаңтар | Үйірме мүшелері еркін тақырыпта өз қиялдарының жетегінде мәнді де маңызды жұмыстарын ұсынады. (көрініс, көркемсөз, сурет, т.б. болуы мүмкін) |
6 | «Сөз көсемі – Ахмет Байтұрсынұлы» атты тақырыпта А.Байтұрсынұлының туғанына 150 жыл толуына орай үйірме мүшелерінің қатысуымен мәнерлеп оқу сайысы | Ақпан | а) Ахмет Байтұрсынұлы шығармалары мен өмір жолынан мағлұмат беріледі; ә) А.Байтұрсынұлы туралы түсірілген фильм көрсетіледі; б) А.Байтұрсынұлы туралы пікірлер таныстырылады; в) Үйірме мүшелері арасында мәнерлеп оқу сайысы өтеді. |
7 | «Аналар – асылым, Арулар – жан сырым» атты тақырыпта арнау өлеңдер | наурыз | А) Үйірме мүшелері мен топ студенттері өз шығармашылығынан аналарымыз бен аруларымызға арналған өлең жодарын ұсынады; Ә) үйірме мүшелері және топ студенттері жеребе бойынша қазақ салт дәстүріне байланысты сахналық қойылым қояды. |
«Науырызым мерекем, Салт-дәстүрім берекем» атты тақырыпта сахыналық қойылымдар | |||
8 | «Қозы Көрпеш Баян сұлу» байқауы | Сәуір | 1 курс студенттері арасында «Қозы Көрпеш Баян сұлу» байқауы өтеді. |
9 | «Ынтымақ күні» іс-шарасында үйірме мүшелерімен қатар әр топ өздеріне бөлінген ұлттың салт дәстүрі мен тағамдарын таныстырып өтулері қажет. | Мамыр | А) үйірме мүшелерінің мұрындық болуы арқылы колледж студенттері де өздеріне бөлінген ұлттардың салт дәстүрін дәріптеп, тағамдарын пісіреді. Ә)Үйірме мүшелері берілген тақырып бойынша эссе немесе өлең жолдарын жазуы керек. Жеңімпаздар анықталады. |
«Ешкім де, еш нәрсе де ұмыт қалмайды» эссе жазу байқауы | |||
10 | 2021-2022 оқу жылы атқарылған жұмыстарды қорытындылау. 2022-2023 оқу жылындағы үйірме жұмысының болжалды жоспарын құрастыру | Маусым | Үйірме жетекшісі және үйірме мүшелерінің қорытынды отырысы |
Үйірме жетекшісі: Макаева А.С.
«Сахна саздары» атты үйірме жұмысына қатысатын студенттердің тізімі
№ | Оқушылардың аты-жөні | Тобы. |
1. | Серікқанова Аяулым | ӘЖ-21 |
2. | Серікқанова Жұлдыз | ӘЖ-23 |
3 | Қалиакбарова Жазира | ӘЖ-23 |
4 | Жагипарова Аяулым | ӘЖ-23 |
5 | Кутпаев Рустам | ЖҚҰ-11 |
6 | Маратова Ақбота | ЕТжҚ-31 |
7 | Қуанышбекова Еркежан | ЕТжҚ-31 |
8 | Мухтаров Асхат | ЕТжҚ-31 |
9 | Оралбекова Жұлдыз | ЕТжҚ-31 |
10 | Қуанышбекқызы Дариға | ЕТжҚ-41 |
11 | Болатова Айшат | ЖҚҰ-21 |
12 | Ергенұлы Нұрбол | ЖҚҰ-11 |
13 | Кеңесова Арайлым | ӨҚ-21к |
14 | Қанатбекұлы Ернат | ПБ-42 |
15 | Наршын Қайнар | ТОР-32 |
16 | Құмарқажы Даннура | ӘЖ-21 |
17 | Жолтаев Алдияр | ӨҚ-11к |
18 | Тлектесов Нұрбол | ЕжА-11 |
19 | Тортаева Камила | Ежа-21 |
20 | Амангазина Әмина | ЕжА-21 |
Үйірме жетекшісі: Макаева А.С.
15.09.2021 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің 2021-2022 оқу жылына арналған үйірме мүшелерін іріктеуге арналған жиналыс өтті. Колледж қабырғасында білім алып жатқан 1-2 курс студенттері арасынан сахнаға бейім, өнерлі, талантты, дарынды, зерек студенттер өз еркімен іріктеліп шықты. Нәтижесінде үйірме мүшелігіне 30 студент қамтылды. Оқу жылы барысында қарастырылатын үйірме жоспары жасалып, отырыс тақырыптары бекітілді.
№ | Үйірме мүшесінің аты-жөні | тобы |
Айқаш Рауан | ЕжА-21 | |
Бауржанов Ильдар | ПО-12 | |
Жагипаорва Аяулым | ӘЖ-23 | |
Жолтаев Алдияр | ӨҚ-11 | |
Кенжебеков Азамат | ЖҚҰ-11 | |
Кеңесова Арайлым | ӨҚ-21 | |
Көксегенов Нұрлытаң | ӘЖ-23 | |
Кутпаев Рустам | ЖҚҰ-11 | |
Қарқын Табыс | ӨҚ-11 | |
Қинаш Мейрамбек | ЖҚҰ-13 | |
Құмарғажы Даннура | ӘЖ-21 | |
Нұрбек Досжан | ӨҚ-21 | |
Оразбеков Дарын | ЖҚҰ-11 | |
Оралбаев Мирас | ЕжА-11 | |
Орынбеков Илияс | ЖҚҰ-13 | |
Орынбекова Әлия | ЖҚҰ-13 | |
Сайлаубекова Әдемі | ЖҚҰ-11 | |
Сакенова Меруерт | ӘЖ-21 | |
Серикханова Жұлдыз | ӘЖ-23 | |
Серікқалиев Бекасыл | ӘЖ-23 | |
Серікханов Миржан | ЖҚҰ-11 | |
Серікханова Аяулым | ӘЖ-21 | |
Сламқанова Ұланай | ЖҚҰ-13 | |
Таңатұлы Нұрасыл | ӨҚ-11 | |
Тельмухаметов Ерасыл | ПО-12 | |
Тлектесов Нұрбол | ЕжА-11 | |
Токенов Ельдар | ЖҚҰ-11 | |
Төкенова Алуа | ӘЖ-23 | |
Фаиз Еркежан | ЖҚҰ-21 | |
Шарипханова Алина | ЖҚҰ-11 |
15.09.2021 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің 2021-2022 оқу жылына арналған үйірме мүшелерін іріктеуге арналған жиналыс өтті. Колледж қабырғасында білім алып жатқан 1-2 курс студенттері арасынан сахнаға бейім, өнерлі, талантты, дарынды, зерек студенттер өз еркімен іріктеліп шықты. Нәтижесінде үйірме мүшелігіне 30 студент қамтылды. Оқу жылы барысында қарастырылатын үйірме жоспары жасалып, отырыс тақырыптары бекітілді.
№ | Үйірме мүшесінің аты-жөні | тобы |
Айқаш Рауан | ЕжА-21 | |
Бауржанов Ильдар | ПО-12 | |
Жагипаорва Аяулым | ӘЖ-23 | |
Жолтаев Алдияр | ӨҚ-11 | |
Кенжебеков Азамат | ЖҚҰ-11 | |
Кеңесова Арайлым | ӨҚ-21 | |
Көксегенов Нұрлытаң | ӘЖ-23 | |
Кутпаев Рустам | ЖҚҰ-11 | |
Қарқын Табыс | ӨҚ-11 | |
Қинаш Мейрамбек | ЖҚҰ-13 | |
Құмарғажы Даннура | ӘЖ-21 | |
Нұрбек Досжан | ӨҚ-21 | |
Оразбеков Дарын | ЖҚҰ-11 | |
Оралбаев Мирас | ЕжА-11 | |
Орынбеков Илияс | ЖҚҰ-13 | |
Орынбекова Әлия | ЖҚҰ-13 | |
Сайлаубекова Әдемі | ЖҚҰ-11 | |
Сакенова Меруерт | ӘЖ-21 | |
Серикханова Жұлдыз | ӘЖ-23 | |
Серікқалиев Бекасыл | ӘЖ-23 | |
Серікханов Миржан | ЖҚҰ-11 | |
Серікханова Аяулым | ӘЖ-21 | |
Сламқанова Ұланай | ЖҚҰ-13 | |
Таңатұлы Нұрасыл | ӨҚ-11 | |
Тельмухаметов Ерасыл | ПО-12 | |
Тлектесов Нұрбол | ЕжА-11 | |
Токенов Ельдар | ЖҚҰ-11 | |
Төкенова Алуа | ӘЖ-23 | |
Фаиз Еркежан | ЖҚҰ-21 | |
Шарипханова Алина | ЖҚҰ-11 |
15.09.2021 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің 2021-2022 оқу жылына арналған үйірме мүшелерін іріктеуге арналған жиналыс өтті. Колледж қабырғасында білім алып жатқан 1-2 курс студенттері арасынан сахнаға бейім, өнерлі, талантты, дарынды, зерек студенттер өз еркімен іріктеліп шықты. Нәтижесінде үйірме мүшелігіне 30 студент қамтылды. Оқу жылы барысында қарастырылатын үйірме жоспары жасалып, отырыс тақырыптары бекітілді.
№ | Үйірме мүшесінің аты-жөні | тобы |
Айқаш Рауан | ЕжА-21 | |
Бауржанов Ильдар | ПО-12 | |
Жагипаорва Аяулым | ӘЖ-23 | |
Жолтаев Алдияр | ӨҚ-11 | |
Кенжебеков Азамат | ЖҚҰ-11 | |
Кеңесова Арайлым | ӨҚ-21 | |
Көксегенов Нұрлытаң | ӘЖ-23 | |
Кутпаев Рустам | ЖҚҰ-11 | |
Қарқын Табыс | ӨҚ-11 | |
Қинаш Мейрамбек | ЖҚҰ-13 | |
Құмарғажы Даннура | ӘЖ-21 | |
Нұрбек Досжан | ӨҚ-21 | |
Оразбеков Дарын | ЖҚҰ-11 | |
Оралбаев Мирас | ЕжА-11 | |
Орынбеков Илияс | ЖҚҰ-13 | |
Орынбекова Әлия | ЖҚҰ-13 | |
Сайлаубекова Әдемі | ЖҚҰ-11 | |
Сакенова Меруерт | ӘЖ-21 | |
Серикханова Жұлдыз | ӘЖ-23 | |
Серікқалиев Бекасыл | ӘЖ-23 | |
Серікханов Миржан | ЖҚҰ-11 | |
Серікханова Аяулым | ӘЖ-21 | |
Сламқанова Ұланай | ЖҚҰ-13 | |
Таңатұлы Нұрасыл | ӨҚ-11 | |
Тельмухаметов Ерасыл | ПО-12 | |
Тлектесов Нұрбол | ЕжА-11 | |
Токенов Ельдар | ЖҚҰ-11 | |
Төкенова Алуа | ӘЖ-23 | |
Фаиз Еркежан | ЖҚҰ-21 | |
Шарипханова Алина | ЖҚҰ-11 |
20.10.2021 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің кезекті отырысында үйірме мүшелері «Менің сүйікті ұстазым» атты тақырыпта эссе жазды. Басты мақсат: үйірме мүшелерінің сөз саптауын жүйелеу, қазақ тілінде өз ойларын толық әрі тиянақты жеткізе білуге баулу, ой-өрістерін шыңдау, қаламдарын ұштау. Үй тапсырмасы ретінде ақын жазушылар шығармашылығымен танысып, өздері қалаған бір ақын-жазушы шығармашылығы мен өмір жолынан слайд жасап келу, өздері қалаған бір шығарма бойынша сахналық қойылым әзірлеп келу, сондай-ақ, ғылыми-рактикалық конференцияға баяндама (қалаулары боынша) дайындап келу тапсырылды.
17.11. 2021 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің ашық отырысы болып өтті. Үйірме отырысы барысында үйірме мүшелері ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың шығармашылығын жатқа, мәнермен, нақышына келтіре орындап, қонақтардың қошеметіне бөленсе, енді бірі «Мұзтаудың Мұзбалағы» атты тақырыпта эссе жазып, кейбірі ақынға арнаған жүрекжарды туындыларын орындады. Үйірме жетекшісі өз кезегінде жиылған көрерменге ақиық ақынның өмірі, шығармашылығы, ақын туралы әдебиет өкілдерінің құнды пікірлеріне тоқталып, әдебиет әлеміне сапар шекті.
15.12.2021 ж. «Сахна саздары» үйірме отырысы өтті. Үйірме отырысы барысында эссе жазудан байқау ұйымдастырылды. Үйірме мүшелері «Елі сүйген, Елін сүйген Елбасы» атты тақырыпта эссе жазып, арнайы құрылған қазылар алқасы үміткерлердің жұмыстарын бағалады. Нәтижесінде: 1-орынды Төкенов Ельдар, 2-орынды Жолтаев Алдияр, Қазбекұлы Мұхамедәли, 3- орынды Тельмухаметов Ерасыл иеленді.
«Тәуелсіздік жетістіктері» атты тақырыпта презентациялар жасалып, суреттер көрмесі ұйымдастырылды. Үйірме мүшелері белсенділікпен қатысты.
Үйірме мүшесі Кутпаев Рустам облыстық презентациялар байқауына қатысып, жүлделі 2-орынды иеленді.
23.02.2022 ж. «Сахна саздары» үйірмесінің ашық отырысы өтті. А.Байтұрсынұлының 150 жылдық мерейтойына орайластырылып ұйымдастырылған бұл отырыста, үйірме мүшелері «Сөз көсемі Ахмет Байтұрсынұлы» атты тақырыпта мәнерлеп оқу сайысына қатысты. Үміткерлердің өнерін бағалауда директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары А.М.Касимова, география пәні оқытушысы О.Г.Ешенова, қазақстан тарихы пәні оқытушысы А.М.Ғылымбай қазылық етті. Сайысқа қатысушыларды бағалауда қазылар алқасы келесі талаптарды ұстанды: сахна әдебін сақтауы, киім үлгісі, тақырып таңдаудағы ой тереңдігі, шығарма мәтінін жатқа білуі, сөйлеу тілінің тазалығы. Сайыс нәтижесінде 1-орынды Сламқанова Ұ., 2-орынды Жагипарова А. және Шарипханова А., 3-орынды Төкенова А. және Қинаш М. өзара бөлісті.
16.03.2022 ж. «Сахна саздары» үйірме мүшелері «Аналар асылым, Арулар жан сырым» атты тақырыпта 8-наурыз Халықаралық әйелдер күні мерекесіне орай, аналарына, әжелеріне, әпке-қарындастарына өздерінің жүрекжард туындыларын ұсынды. Өлең шығарды, эссе жазды, сурет салып, презентация жасады.
«Науырызым – мерекем, салт-дәстүрім берекем» атты тақырыпта қойылым дайындап, суреттер көрмесін ұйымдастырды.